Γ' Γυμνασίου, μεταφράσεις

Γ’ ΓΥΜΑΣΙΟΥ

ΜΕΤΑΦΡΑΣΕΙΣ

Ενότητα 1^η

Η Ελένη και η καταστροφή της Τροίας

Εάν ήταν η Ελένη στην Τροία, θα την παρέδιδαν πίσω στους Έλληνες οι Τρώες, είτε το ήθελε βέβαια ο Αλέξανδρος είτε όχι. Γιατί δεν θα ήταν λοιπόν ο Πρίαμος τόσο παράφρων ούτε και οι υπόλοιποι Τρώες, ώστε να θέλουν να διακινδυνεύουν τη ζωή τους, τα παιδιά τους και την πόλη τους, για να ζει ο Αλέξανδρος μαζί με την Ελένη. Εάν πράγματι είχαν αυτή τη γνώμη και στα πρώτα χρόνια (ενν. της πολιορκίας), όταν πολλοί βέβαια από τους υπόλοιπους Τρώες χάνονταν, και προπάντων οι γιοι του Πριάμου, κάθε φορά που συγκρούονταν με τους Έλληνες, αυτός, ακόμη κι αν ο ίδιος ζούσε μαζί με την Ελένη, θα την παρέδιδε πίσω στον Μενέλαο, για να απαλλαγούν οι υπήκοοί του από τις συμφορές που τους βρήκαν. Ωστόσο, δεν μπορούσαν να παραδώσουν την Ελένη ούτε και τους εμπιστεύονταν οι Έλληνες ότι έλεγαν την αλήθεια, σύμφωνα με τη γνώμη μου, επειδή ο θεός σχεδίαζε να καταστήσουν με την ολοκληρωτική τους καταστροφή προφανές στους ανθρώπους αυτή την αρχή, ότι δηλαδή για τα βαριά παραπτώματα είναι μεγάλες και οι τιμωρίες που προέρχονται από τους θεούς.

Ενότητα 2^η

Θυσία για την πατρίδα

Ώστε ταιριάζει να θεωρούνται αυτοί πάρα πολύ ευτυχισμένοι, όσοι, αφού κινδύνευσαν για τα πιο σημαντικά και πολύτιμα αγαθά, είχαν αυτό το τέλος, χωρίς να εμπιστευτούν τον εαυτό τους στην τύχη ούτε να περιμένουν τον φυσικό θάνατο, αλλά επιλέγοντας τον ωραιότερο τρόπο να πεθάνουν. Γιατί κιόλας η μνήμη τους πράγματι παραμένει αγέραστη και η τιμή τους αξιοζήλευτη από την ανθρωπότητα˙ αυτοί πενθούνται βέβαια εξαιτίας της θνητής τους φύσης, ενώ εξυμνούνται σαν να είναι αθάνατοι χάρη στη γενναιότητά τους. Γιατί κιόλας ενταφιάζονται πράγματι δημοσίᾳ δαπάνῃ και καθιερώνονται προς τιμήν τους αγώνες ισχύος και πνεύματος και πλούτου, με την ιδέα ότι αυτοί που έχουν σκοτωθεί στον πόλεμο αξίζουν να δέχονται τις ίδιες τιμές με τους αθανάτους. Προσωπικά βέβαια τους καλοτυχίζω λοιπόν αυτούς για τον θάνατό τους και τους ζηλεύω και νομίζω ότι μόνοι αυτοί άξιζαν να ζήσουν περισσότερο από τους ανθρώπους, οι οποίοι, αφού έτυχε να έχουν θνητό σώμα, άφησαν πίσω τους αθάνατη μνήμη χάρη στη γενναιότητά τους.

Ενότητα 3^η

Η κατοχή της εξουσίας δεν εγγυάται την ευτυχία

Εάν μάλιστα νομίζεις ότι, επειδή ο τύραννος έχει περισσότερα αγαθά από τους απλούς πολίτες, γι’ αυτό και χαίρεται περισσότερο από αυτούς, ούτε και αυτό είναι έτσι, Σιμωνίδη. Αλλά όπως ακριβώς οι αθλητές δεν χαίρονται, κάθε φορά που γίνονται ανώτεροι από τους απλούς πολίτες, αλλά όταν αποδεικνύονται κατώτεροι από τους ανταγωνιστές τους, αυτό τους στενοχωρεί, έτσι και ο τύραννος δεν χαίρεται, όταν φαίνεται να έχει περισσότερα από τους απλούς πολίτες, αλλά όταν έχει λιγότερα από άλλους τυράννους, αυτό του προκαλεί θλίψη˙ γιατί τους θεωρεί αυτούς ανταγωνιστές του στον πλούτο. Ούτε βέβαια αποκτά ο τύραννος κάτι από όσα επιθυμεί γρηγορότερα από τον απλό πολίτη. Γιατί ο απλός πολίτης επιθυμεί μια οικία ή έναν αγρό ή κάποιον δούλο, ενώ ο τύραννος ή πόλεις ή εδάφη πολλά ή λιμάνια ή ισχυρές ακροπόλεις (…). Αλλά βέβαια δεν θα δεις κιόλας φτωχούς τόσο λίγους απλούς πολίτες όσο πολλούς τυράννους. Γιατί δεν κρίνονται ποσοτικά ούτε τα πολλά ούτε τα λίγα, αλλά με βάση τη χρησιμότητα˙ ώστε αυτά που υπερβαίνουν τα ικανοποιητικά είναι πολλά, ενώ αυτά που υπολείπονται είναι λίγα. Για τον τύραννο τα πολλαπλάσια επαρκούν λιγότερο για τα απαραίτητα έξοδα απ’ ό,τι (συμβαίνει) με τον απλό πολίτη.

Ενότητα 4^η

Τα πλεονεκτήματα της ειρήνης

Άραγε μπορεί λοιπόν να μας είναι αρκετό, εάν κατοικούμε την πόλη με ασφάλεια και αποκτήσουμε περισσότερα βιωτικά αγαθά και έχουμε ομόνοια μεταξύ μας και χαίρουμε εκτίμησης μεταξύ των Ελλήνων; Γιατί προσωπικά βέβαια θεωρώ ότι, αν γίνουν αυτά, θα έχει απόλυτη ευημερία η πόλη. Ο πόλεμος λοιπόν μας στέρησε όλα ανεξαιρέτως τα αγαθά που έχουν προαναφερθεί. Γιατί κιόλας μας κατέστησε φτωχότερους και μας ανάγκασε να υπομένουμε πολλούς κινδύνους και μας έχει συκοφαντήσει στους Έλληνες και μας υπέβαλε σε κάθε είδους ταλαιπωρία. Κι αν κάνουμε ειρήνη, (…) θα κατοικήσουμε την πόλη με μεγάλη ασφάλεια, αφού απαλλαγούμε από πολέμους και κινδύνους και τη διχόνοια, (…) και κάθε μέρα θα γινόμαστε πιο εύποροι, (…) καλλιεργώντας τη γη χωρίς φόβο και πλέοντας στη θάλασσα και ασχολούμενοι με τα λοιπά επαγγέλματα, τα οποία τώρα έχουν εκλείψει εξαιτίας του πολέμου. Και θα δούμε την πόλη να αποκτά διπλάσια βέβαια έσοδα απ’ ό,τι τώρα, να πλημμυρίζει από εμπόρους και ξένους και μετοίκους, από τους οποίους τώρα έχει ερημωθεί. Και το σημαντικότερο θα έχουμε όλους τους λαούς συμμάχους, όχι με τη βία αλλά με την πειθώ.

Ενότητα 5^η

Η ισονομία των πολιτών εγγύηση της δημοκρατίας

Είναι καθήκον των συνετών δικαστών, καθώς παίρνουν δίκαιες αποφάσεις για τις ξένες υποθέσεις, ταυτόχρονα να ρυθμίζουν και τα δικά τους ζητήματα. Και κανείς σας να μη θεωρεί σωστό, λαμβάνοντας υπόψη το γεγονός ότι είμαι φτωχός και ένας άνθρωπος του λαού, να αφαιρεί το πρόστιμο (ενν. που μου αναλογεί). Γιατί δεν είναι δίκαιο να επιβάλλετε ηπιότερες ποινές για τους άσημους παρά για τους επιφανείς ούτε και να θεωρείτε χειρότερους τους άπορους από αυτούς που κατέχουν πολλά. Γιατί μπορεί να ατιμάσετε ενδεχομένως τον εαυτό σας, εάν αποφασίσετε με αυτά τα κριτήρια για τους πολίτες. Και ακόμη το πιο φοβερό από όλα μπορεί να είναι, εάν, ενώ η πόλη έχει δημοκρατικό καθεστώς, δεν απολαμβάνουμε όλοι ανεξαιρέτως τα ίδια δικαιώματα (…). Αν με ακούσετε βέβαια, δεν θα ρυθμίσετε έτσι τις δικές σας υποθέσεις ούτε και θα καθοδηγήσετε τους νεότερους να περιφρονούν τον λαό, ούτε και θα νομίζετε ότι είναι ξένοι οι αγώνες αυτού του είδους, αλλά ο καθένας σας θα ψηφίσει με την ιδέα ότι δικάζει για λογαριασμό του. Γιατί όλους ανεξαιρέτως όμοια τους αδικούν αυτοί που τολμούν να παραβαίνουν αυτόν τον νόμο που ισχύει για την προστασία της δικής σας σωματικής ακεραιότητας.

Ενότητα 6^η

Η μουσική εξημερώνει

Όλοι οι άνθρωποι οφείλουν να ασχολούνται με τη μουσική, και οι Αρκάδες έχουν επιπλέον ανάγκη (ενν. να κάνουν κάτι τέτοιο). (…) Γιατί μόνο στους Αρκάδες πρώτα βέβαια τα παιδιά συνηθίζουν να τραγουδούν από τη νηπιακή ηλικία σύμφωνα με τους μουσικούς ρυθμούς τους ύμνους και τους παιάνες, με τους οποίους ο καθένας κατά τα πατροπαράδοτα (ενν. έθιμα) υμνεί τους ντόπιους ήρωες και θεούς˙ και μετά από αυτά με έντονη την τάση ανταγωνισμού χορεύουν κάθε χρόνο με τη συνοδεία των αυλητών του Διονύσου στα θέατρα. (…) Και για τα άλλα μαθήματα δεν θεωρούν καθόλου ντροπή να παραδεχθούν ότι δεν γνωρίζουν κάτι, ενώ βέβαια το τραγούδι ούτε μπορούν να δεχθούν ότι δεν το γνωρίζουν, επειδή υποχρεωτικά όλοι το μαθαίνουν, ούτε, εάν το ομολογήσουν, μπορούν να απαλλαγούν, επειδή πιστεύεται ότι είναι ένα από τα ζητήματα που προκαλούν ντροπή σ’ αυτούς. (…) Και αυτά μου φαίνεται ότι οι παλιοί δεν τα θέσπισαν για να καλλιεργήσουν την τρυφή και την επίδειξη πλούτου, αλλά παρατηρώντας τον μόχθο του καθενός και συνοπτικά τον κόπο και τη σκληρότητα της ζωής, παρατηρώντας από την άλλη την αυστηρότητα των ηθών, η οποία προκύπτει ως επακόλουθο εξαιτίας του ψύχους και της τραχύτητας του περιβάλλοντος που επικρατεί κατά το μεγαλύτερο μέρος στις περιοχές εκείνες.

Ενότητα 7^η

Η επιστήμη στην υπηρεσία της άμυνας του κράτους

Κι όμως και ο Αρχιμήδης που ήταν συγγενής και φίλος του βασιλιά Ιέρωνα, έγραψε ότι κατά τη γνώμη του είναι δυνατό να κινήσει η ορισμένη δύναμη το ορισμένο βάρος και καυχώμενος σαν μικρό παιδί (…) είπε ότι κατά τη γνώμη του, εάν είχε άλλη γη, θα την κινούσε, πηγαίνοντας εκεί. Και όταν απόρησε ο Ιέρωνας και του ζήτησε να θέσει σε εφαρμογή τη θεωρία του και να αποδείξει ότι κάτι μεγάλο κινείται από μικρή δύναμη, αφού αυτός έβαλε πολλούς ανθρώπους και το συνηθισμένο φορτίο μέσα σε βασιλικό φορτηγό πλοίο που έχει τρία κατάρτια και σύρθηκε στη στεριά με μεγάλο κόπο και πολλά χέρια, καθισμένος ο ίδιος μακριά, χωρίς πολλή βιασύνη αλλά ήρεμα, μετακινώντας με το χέρι του την άκρη του σχοινιού από ένα σύστημα τροχαλιών, ομαλά και χωρίς δυσκολία, το τράβηξε προς το μέρος του, ακριβώς σαν να διέσχιζε (ενν. το πλοίο) τη θάλασσα. Εξεπλάγη λοιπόν ο βασιλιάς και, αφού κατανόησε τις δυνατότητες του ευρήματος, έπεισε τον Αρχιμήδη να κατασκευάσει γι’ αυτόν άλλες μηχανές για περιπτώσεις αμυντικού πολέμου και άλλες για επιθετικό πόλεμο για κάθε μορφή πολιορκίας. Αυτές δεν τις χρησιμοποίησε βέβαια ο ίδιος, αφού πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του χωρίς πόλεμο και γεμάτο απολαύσεις –τότε όμως υπήρχε στους Συρακούσιους ο κατάλληλος εξοπλισμός για την περίπτωση ανάγκης και με τον εξοπλισμό ο δημιουργός του.

Ενότητα 8^η

Ένα παράδειγμα σεβασμού προς τους γονείς

Λέγεται βέβαια ότι στη Σικελία (γιατί αν και είναι κάπως πιο κοντά στο παραμύθι, θα είναι ταιριαστό όμως και για εσάς όλους ανεξαιρέτως τους νεότερους να το ακούσετε) δημιουργήθηκε από την Αίτνα ένα ρεύμα λάβας. Και ισχυρίζονται ότι αυτό έρρεε προς τη λοιπή περιοχή και μάλιστα προς κάποια πόλη από αυτές που κατοικούνταν εκεί. (Λένε) ότι οι υπόλοιποι από την μια όρμησαν να φύγουν, αναζητώντας τη δική τους σωτηρία, κάποιος όμως από τους νεότερους, επειδή έβλεπε ότι ο πατέρας του ήταν ηλικιωμένος και δεν μπορούσε να ξεφύγει, αλλά παγιδεύτηκε μέσα, αφού τον σήκωσε, προσπάθησε να τον μεταφέρει. Και επειδή αυξήθηκε το φορτίο του, νομίζω, και ο ίδιος αποκλείστηκε. Γι’ αυτό λοιπόν και αξίζει να προσέξουμε τη θεϊκή δράση, ότι δηλαδή ευνοεί τους καλούς ανθρώπους. Γιατί λέγεται ότι η φωτιά έρρευσε κυκλικά γύρω από εκείνον τον τόπο και ότι αυτοί μόνο σώθηκαν, από τους οποίους μάλιστα η περιοχή ακόμη και τώρα ονομάζεται ο χώρος των ευσεβών. Λέγεται αντίθετα ότι εκείνοι που επιχείρησαν να διαφύγουν γρήγορα και εγκατέλειψαν τους γονείς τους όλοι ανεξαιρέτως χάθηκαν.

Ενότητα 9^η

Οι νόμοι επισκέπτονται το Σωκράτη στη φυλακή
Εάν, ενώ πρόκειται να αποδράσουμε αποδώ είτε όπως πρέπει να ονομαστεί η πράξη μας, έρθουν οι νόμοι και οι άρχοντες σταθούν μπροστά μας και ρωτήσουν˙ «Πες μου, Σωκράτη, τι έχεις στον νου σου να κάνεις; Κάτι άλλο ή με αυτή την πράξη που επιχειρείς σκέφτεσαι να καταστρέψεις κι εμάς τους νόμους και όλη την πόλη όσο περνά από το χέρι σου; Ή σου φαίνεται ότι είναι δυνατόν ακόμη εκείνη η πόλη να υπάρχει και να μην έχει καταλυθεί, στην οποία οι δίκες που έγιναν δεν έχουν καμιά ισχύ, αλλά ακυρώνονται από τους απλούς πολίτες και διαλύονται;» Τι θα απαντήσουμε, Κρίτωνα, σ’ αυτά και σε άλλα παρόμοια; Γιατί πολλά μπορεί κανείς ενδεχομένως να πει, και ιδιαίτερα ένας ρήτορας, γι’ αυτόν τον νόμο που κινδυνεύει να ανατραπεί, ο οποίος ορίζει να είναι έγκυρες οι δίκες που έχουν περαιωθεί. Ή θα απαντήσουμε σ’ αυτούς ότι «Επειδή μας αδικούσε η πόλη και δεν εξέδωσε σωστή απόφαση στη δίκη;» Αυτά θα πούμε ή τι άλλο;

Ενότητα 10^η

Μια τιμητική εξορία

Όλοι οι άλλοι βέβαια όσοι εξορίζονται άδικα είτε παρακαλούν τους πολίτες να επιστρέψουν είτε, σε περίπτωση που αποτύχουν σε αυτό, κακολογούν την πατρίδα τους, επειδή κατά τη γνώμη τους τους συμπεριφέρθηκε άσχημα˙ προσωπικά όμως, επειδή ακριβώς ατύχησα μια φορά, χωρίς να το αξίζω για όσα έκανα ως πολίτης και, ενώ κατηγορούσα άλλους, καταδικάστηκα ο ίδιος, δυσανασχετώ βέβαια, όπως ακριβώς είναι εύλογο, αλλά δεν αγανακτώ καθόλου. Γιατί δεν είμαι τόσο ανόητος ώστε, από την πόλη από την οποία εξορίστηκε ο Θεμιστοκλής που απελευθέρωσε την Ελλάδα, και όπου ο Μιλτιάδης, επειδή όφειλε ένα μικρό χρέος στο δημόσιο, πέθανε στη φυλακή στα γηρατειά του, με αυτή την πόλη να νομίζω ότι χρειάζεται να αγανακτεί ο Αισχίνης ο γιος του Ατρόμητου επειδή εξορίζεται, αν έπαθε κάτι από τα συνηθισμένα στους Αθηναίους. Αλλά προσωπικά βέβαια ίσως πιστέψω κιόλας ότι αυτό εύλογα μπορεί να είναι λαμπρό, το να έχω πέσει στην αφάνεια για τις μελλοντικές γενιές μαζί με εκείνους και να έχω αξιωθεί να υποστώ όμοιες συμφορές με εκείνους.

Ενότητα 11^η

Επικίνδυνες συμμαχίες

Αγησίλαε και όλοι οι παρόντες Λακεδαιμόνιοι, εγώ έγινα φίλος και σύμμαχός σας, όταν πολεμούσατε με τους Αθηναίους, και ισχυροποίησα το ναυτικό σας προσφέροντας χρήματα, ενώ στην ξηρά ο ίδιος μαχόμουν από το άλογό μου μαζί σας και καταδίωκα τους εχθρούς μέχρι τη θάλασσα. Και δεν θα μπορούσατε ίσως να μου καταλογίσετε ούτε ότι έκανα ούτε ότι είπα ως τώρα σε εσάς κάτι αμφίσημο / υποκριτικό όπως ακριβώς συμβαίνει με τον Τισσαφέρνη. Και ενώ σας συμπεριφέρθηκα με τέτοιον τρόπο, με αντιμετωπίζετε τώρα έτσι ώστε ούτε και δείπνο έχω στη χώρα μου, εάν δεν συγκεντρώσω κάτι από αυτά που εσείς ενδεχομένως αφήνετε πίσω, όπως ακριβώς τα θηρία. Και όσα ο πατέρας μού κληροδότησε οικήματα ωραία και κήπους γεμάτους δέντρα και άγρια ζώα, με τα οποία χαιρόμουν, όλα αυτά τα βλέπω άλλα κατεστραμμένα και άλλα κατακαμένα. Εάν λοιπόν εγώ δεν γνωρίζω ούτε τα ιερά ούτε τα δίκαια, εσείς όμως εξηγήστε μου πώς προβαίνουν σε αυτές τις πράξεις άντρες που γνωρίζουν να ανταποδίδουν την ευεργεσία.

Ενότητα 12^η

Θεϊκές αδυναμίες
ΑΡΗΣ: Άκουσες, Ερμή, τι απειλές εκτόξευσε ο Δίας εις βάρος μας, πόσο αλαζονικά και απίστευτα; Εάν το επιθυμήσω, ισχυρίζεται, εγώ βέβαια από τον ουρανό θα αφήσω προς τα κάτω ένα σκοινί, κι εσείς θα με αναγκάσετε να το τραβήξω με δύναμη προς τα κάτω, αφού κρεμαστείτε, αλλά μάταια θα κοπιάσετε˙ γιατί δεν θα το τραβήξετε λοιπόν κάτω˙ κι αν εγώ επιθυμήσω να το τραβήξω πάνω, όχι μόνο εσάς, αλλά και τη γη συγχρόνως και τη θάλασσα τραβώντας μαζί θα τα σηκώσω ψηλά˙ και τα υπόλοιπα όσα κι εσύ άκουσες. Προσωπικά βέβαια δεν μπορώ να αρνηθώ ότι είναι ξεχωριστά από τον καθένα όλων μας ανώτερος και ισχυρότερος, δεν μπορώ όμως να πεισθώ ότι μας ξεπερνά τόσους μαζί.
ΕΡΜΗΣ: Σιωπή, Άρη! Γιατί δεν είναι ασφαλές να μιλάς έτσι, μη τυχόν γευτούμε κάποια συμφορά εξαιτίας της φλυαρίας.
ΑΡΗΣ: Αυτό όμως που μέσα στην απειλή του μου φάνηκε πιο γελοίο, καθώς το άκουγα, δεν θα μπορούσα να σου το αποκρύψω˙ γιατί θυμάμαι πριν από λίγο καιρό, όταν ο Ποσειδώνας και η Ήρα και η Αθηνά επαναστάτησαν και σχεδίαζαν να τον αιχμαλωτίσουν και να τον δέσουν χειροπόδαρα, πόσο τρομοκρατημένος ήταν, και μάλιστα ενώ ήταν τρεις, και αν η Θέτιδα δεν τον συμπονούσε και δεν καλούσε ως σύμμαχό του τον Βριάρεω που είχε εκατό χέρια, θα είχε αιχμαλωτιστεί μαζί με τον κεραυνό και τη βροντή του. Όταν σκεφτόμουν αυτά, μου ερχόταν να γελάσω με την κομπορρημοσύνη του.