Πτώσεις Υποκειμένου

Πτώσεις Υποκειμένου

Υποκείμενο ρήματος:

Το υποκείμενο του ρήματος βρίσκεται πάντα σε ονομαστική πτώση.

Υ                                                                              ρ

π.χ. Οἱ Θηβαῖοι εὐθύς μετά την μάχην ἔπεμψαν εἰς τάς Ἀθήνας ἄγγελον ἔστεφανωμένον.

Υποκείμενο απαρεμφάτου:

Η πτώση του υποκειμένου του απαρεμφάτου εξαρτάται από το αν το ρήμα και το απαρέμφατο έχουν κοινό υποκείμενο. Πιο συγκεκριμένα, αν το υποκείμενο του ρήματος είναι ίδιο με το υποκείμενο του απαρεμφάτου (ταυτοπροσωπία), τότε το υποκείμενο βρίσκεται σε ονοματική.

π.χ. Κριτίας λέγει σοφός εἶναι. Ταυτοπροσωπία

(μτφρ.: Ο Κριτίας λέει ότι είναι σοφός)

Ο όρος Κριτίας είναι υποκείμενο και του ρήματος και του απαρεμφάτου, έχουμε δηλαδή ταυτοπροσωπία κι γι’ αυτό το μπάινει σε ονομαστική.

Αντίθετα, σε περίπτωση ετεροπροσωπίας (διαφορετικό υποκ.) το υποκείμενο του απαρεμφάτου μπαίνει σε αιτιατική.

Υ                      ρ                  αμ. αντ./Υ απ.      εμ. αντ.

π.χ. Κῦρος  ἐκέλευσε τούς στρατιώτας ἰέναι ἐπί τῶν πολεμίων.  Ετεροπροσωπία

H  συγκεκριμένη σύνταξη είναι ιδιαίτερα συνηθισμένη. Όταν σ’  ένα δίπτωτο ρήμα το έμμεσο αντικείμενο είναι απαρέμφατο, συνήθως το υποκείμενό του είναι το άμεσο.

Απαρεμφατική σύνταξη:

Στην απαρεμφατική σύνταξη το Υ του απαρεμφάτου μπαίνει σε αιτιατική. Απαρεμφατική σύνταξη κυρίως έχω στις συμπερασματικές απαρεμφατικές προτάσεις και στις χρονικές που εισάγονται με το πριν.

π.χ. Ὡστε και ἄνευ τοῦ διδωμένου τούτου με ζῆν.

Εν ολίγοις, το υποκείμενο του απαρεμφάτου σε περίπτωση ταυτοπροσωπίας μπαίνει σε ονομαστική, ενώ στην ετεροπροσωπία και στην απαρεμφατική σύνταξη σε αιτιατική.

Υποκείμενο Μετοχής:

Το υποκείμενο της μετοχής βρίσκεται πάντα στο ίδιο γένος, αριθμό και πτώση με την μετοχή. Όταν το υποκείμενο της επιρρηματικής μετοχής έχει κι άλλο συντακτικό ρόλο στην πρόταση η μετοχή είναι συνημμένη, διαφορετικά είναι απόλυτη ( γενική ή αιτιατική απόλυτη).

βλ. Τα είδη των μετοχών.

Υμτχ              μτχ

π.χ. Κύρου κελεύοντος, οἱ στρατιῶται ὤχοντο.

Υρ/μτχ                ρ                                  μτχ

Οἱ Θηβαῖοι ἔπεμπον ἄγγελον κελεύοντες βοηθεῖν.