Λατινικά Β' Λυκείου Μάθημα III

Μάθημα 3^ο  

Η περιπέτεια της Aνδρομέδας

Κείμενο:

Cēpheus et Cassiope Andromedam filiam habent. Cassiope, superba  forma sua, cum Nymphis se comparat. Neptūnus irātus ad oram Aethiopiae urget beluam marīnam, quae incolis nocet. Oraculum incolis respondet: “regia hostia deo placet!” Tum Cēpheus Andromedam ad scopulum adligat; belua ad Andromedam se movet. Repente Perseus calceis pennātis advolat; puellam videt et stupet formā puellae. Perseus hastā beluam delet et Andromedam liberat. Cēpheus, Cassiope et incolae Aethiopiae valde gaudent.

Μετάφραση:

Ο Κηφέας και η Κασσιόπη έχουν κόρη τη Ανδρομέδα. Η Κασσιόπη, περήφανη για την ομορφιά της, συγκρίνει τον εαυτό της με τις Νύμφες. Ο Ποσειδώνας οργισμένος στέλνει προς την ακτή της Αιθιοπίας θαλάσσιο κήτος, που αφανίζει τους κατοίκους. Το μαντείο απαντά στους κατοίκους: «Βασιλικό σφάγιο αρέσει στο θεό!» Τότε ο Κηφέας δένει την Ανδρομέδα σε βράχο. Το κήτος κινείται προς την Ανδρομέδα. Ξαφνικά ο Περσέας φτάνει πετώντας με φτερωτά σανδάλια. Βλέπει την κοπέλα και θαμπώνεται από την ομορφιά της κοπέλας. Ο Περσέας σκοτώνει το κήτος με το δόρυ και απελευθερώνει την Ανδρομέδα. Ο Κηφέας, η Κασσιόπη και οι κάτοικοι της Αιθιοπίας χαίρονται πάρα πολύ.

Λεξιλόγιο:

Ουσιαστικά:

Α’ ΚΛΙΣΗ	B’ ΚΛΙΣΗ
Cassiope, -es Andromeda, -ae forma, -ae= η ομορφιά Nympha, -ae= η Νύμφη ora, -ae= ακτή Aethiopia, -ae belua, -ae= κήτος hostia, -ae= σφάγιο για θυσία puella, -ae= κορίτσι hasta,  -ae= δόρυ	oraculum, -i= μαντείο deus, -i= θεός scopulus, -i= βράχος calceus, -i= υπόδημα, μποτίνι

Επίθετα:

superbus, -a, -um= περήφανος

marinus, -a, -um= θαλάσσιος

regius, -a, -um= βασιλικός

pennatus, -a, -um= φτερωτός

Ρήματα:

1η Συζυγία:

comparo, -avi, -atum, -are =συγκρίνω

adligo, -avi, -atum, -are= δένω

advolo, -avi, -atum, -are= καταφθάνω πετώντας

libero, -avi, -atum, -are= ελευθερώνω

2η Συζυγία:

habeo-habui- habitum-habere = έχω

urgeo – ursi -(δεν έχει σουπίνο)-urgere =  σπρώχνω, στέλνω

noceo-nocui-nocitum-nocere  = βλάπτω, αφανίζω

respondeo-respondi-responsum-respondere = απαντώ

placeo-placui-placitum-placere = αρέσω

moveo-movui-motum-movere= κινώ

video-vidi-visum-videre= βλέπω

stupeo-stupui- (δεν έχει σουπίνο)-stupere θαμπώνομαι

deleo-delevi-deletum-delere= σκοτώνω

gaudeo-gavisus sum- (gavisum)-gaudere= χαίρομαι

Επιρρήματα:

tum= τότε (χρονικό)

repente= ξαφνικά (τροπικό)

valde= πάρα πολύ (ποσοτικό)

Άντωνυμίες:

suus, -a, -um= δικός, -η, -ο του/της (κτητική)

qui, quae, quod= ο οποίος, η οποία, το οποίο (αναφορική)

Γραμματική

Ενεργητικός Ενεστώτας Β’ συζυγίας:

       Χαρακτήρας β’ συζυγιας: e

	Ενικός	Πληθυντικός
α΄ πρόσωπο	dele -o	dele- mus
β΄ πρόσωπο	dele -s	dele -tis
γ΄ πρόσωπο	dele- t	dele -nt

Αντωνυμίες:

Κτητικές Αντωνυμίες:

Για έναν κτήτορα:

α’ προσώπου: meus - mea - meum ( δικός, -ή, -ό μου)

β’ προσώπου: tuus- tua, tuum (δικός, -ή, ό σου)

γ’ προσώπου: suus - sua- suum (δικός, -ή, -ό του)

Για πολλούς κτήτορες:

α’ προσώπου: noster- nostra- nostrum

β’ προσώπου: vester- vestra- vestrum

γ’ προσώπου: suus- sua- suum

Παρατηρήσεις:

• Κλίνονται σαν δευτερόκλιτα επίθετα, χωρίς ΚΛΗΤΙΚΗ.
• Μόνο η meus σχηματίζει κλητική ενικού αρσενικού ως εξής: mi / meus
• Ενίοτε χρησιμοποιείται η οναμαστική ενικού θηλυκού σε θέση κλητικής, π.χ. Mea Tertia.

Αναφορικές Αντωνυμίες:

qui- quae- quod

                         Ενικός Αριθμός                                Πληθυντικός Αριθμός

                                       

	Αρσενικό	Θηλυκό	Ουδέτερο	Αρσενικό	Θηλυκό	Ουδέτερο
Ον. Γεν. Δοτ. Αιτ. Κλ. Αφ.	qui cuius cui quem ------ quo	quae cuius cui quam ------ qua	quod cuius cui quod ------ quo	qui quorum quibus quos ------ quibus	quae quarum quibus quas ------ quibus	quae quorum quibus quae ------ quibus

Δεικτικές Αντωνυμίες:

ille- illa- illud( εκείνος, - η , -ο)

	Αρσενικό	Θηλυκό	Ουδέτερο	Αρσενικό	Θηλυκό	Ουδέτερο
Ον. Γεν. Δοτ. Αιτ. Κλ. Αφ.	ille illius illi illum ------- illo	illa illius illi illam ------ illa	illud illius illi illud ------ illo	illi illorum illis illos ------ illis	illae illarum illis illas ------ illis	illa illorum illis illa ------ illis

Xρήση των πτώσεων:

• Η δοτική χρησιμοποιείται ως συμπληρωμα ρημάτων, δηλαδή ως αντικείμενο, που δηλώνουν φιλική ή εχθρική διάθεση.
• Η απρόθετη αφαιρετική δηλώνει την αιτία (και το όργανο και τον τρόπο όπως είδαμε σε προηγούμενες ενότητες).