Αόριστος Β’

Αόριστος Β’

Πολλά ρήματα της α.ε. δεν σχηματίζουν τον αόριστο με κατάληξη -σα όπως το λύω (αόριστος α’), αλλά έχουν αόριστο β’.

Ο δεύτερος αόριστος είναι ιδιαίτερα εύκολος στον σχηματισμό του αρκεί να γνωρίζω πώς σχηματίζεται ο ενεστώτας και ο παρατατικός. Και αυτό γιατί ο αόριστος β’ στην οριστική έχει καταλήξεις παρατατικού και στις υπόλοιπες εγκλίσεις, απαρέμφατο και μετοχή καταλήξεις ενεστώτα.

Προσοχή!!!

Το θέμα του αορίστου διαφοροποιείται απ’ αυτό του ενεστώτα και του παρατατικού. Έτσι, δεν υπάρχει περίπτωση να μπερδέψουμε τους χρόνους λόγω των κοινών καταλήξεων.

Αυτό που απαιτείται είναι να μάθουμε πως σχηματίζεται το κάθε ρήμα στον αόριστο β’ και πώς στον παρατατικό, ώστε να μην υπάρχει σύγχυση. Επίσης, καλό θα είναι να μάθουμε πώς είναι το ρήμα στην υποτακτική του αορίστου β’ καθώς πολλά ρήματα παρουσιάζουν ανωμαλίες ως προς την αύξηση.

Παρακάτω θα βρείτε έναν πίνακα που συγκεντρώνει τα περισσότερα ρήματα με αόριστο β’. Θα πρέπει να σημειώσουμε εδώ ότι κάποια ρήματα έχουν μόνο πρώτο αόριστο, όπως το λύω (ἔλυσα), άλλα μόνο δεύτερο, όπως το βάλλω (ἔβαλον) και άλλα και πρώτο και δεύτερο, όπως το πείθω 

( ἔπεισα και ἔπιθον)

Ενεστώτας	Παρατατικός	Αόριστος Β΄ οριστ.	Αόριστος Β΄ υποτ.
ἄγω	ἦγον	ἤγαγον	ἀγάγω
αἱρέω,-ω	ᾖρουν	εἶλον	ἔλω
αἰσθάνομαι	ᾐσθανόμην	ἠσθόμην	αἴσθωμαι
ἀμαρτάνω	ἠμάρτανον	ἤμαρτον	ἀμάρτω
ἀποθνήσκω	ἀπέθνησκον	ἀπέθανον	ἀποθάνω
ἀφικνέομαι-οῦμαι	ἀφικούμην	ἀφικόμην	ἀφίκωμαι
βάλλω	ἔβαλλον	ἔβαλον	βάλω
γίγνομαι	ἐγιγνόμην	ἐγενόμην	γένωμαι
ἔρχομαι	-ἠρχόμην	ἦλθον	ἔλθω
εὐρίσκω	εὔρισκον	εὖρον /ηὖρον	εὔρω
ἔχω	εἶχον	ἔσχον	σχώ
λαγχάνω	ἐλάγχανον	ἔλαχον	λάχω
λαμβάνω	ἐλάμβανον	ἔλαβον	λάβω
λανθάνω	ἐλάνθανον	ἔλαθον	λάθω
λέγω	ἔλεγον	εἶπον	εἴπω
λείπω	ἔλειπον	ἔλιπον	λίπω
μανθάνω	ἐμάνθανον	ἔμαθον	μάθω
ὁράω,-ω	ἐώρων	εἶδον	ἴδω
πάσχω	ἔπασχον	ἔπαθον	πάθω
πείθω	ἔπειθον	ἔπιθον	πίθω
πίπτω	ἔπιπτον	ἔπεσον	πέσω
πυνθάνομαι	ἐπυνθανόμην	ἐπυθόμην	πύθωμαι
τρέχω	ἔτρεχον	ἔδραμον (<δρομέας)	δράμω
τυγχάνω	ἐτύγχανον	ἔτυχον	τύχω
φέρω	ἔφερον	ἤνεγκον	ἐνέγκω
φεύγω	ἔφευγον	ἔφυγον	φύγω

* Προσέξτε ότι το θέμα του παρατατικού δεν έχει καμιά σχέση με αυτό του αορίστου β’. Προσέξτε ακόμη ότι του θέμα το παρατατικού είναι το ίδιο με του ενεστώτα, ενώ του αορίστου β’ διαφέρει κι από τα δύο.

π.χ. ενεστ.: ἄγ-ω                                                                     παρατατικός: ἦγον

θέμα ενεστ. : ἄγ-                                                                      θέμα πρτ.: ἄγ- *                          

* (το η προκύπτει μετά την συναίρεση του α με το ε της αύξησης).

Παραδείγματα κλίσης Αορίστου Β’

Ε.Φ.                                Αόριστος Β’
Οριστική	Υποτακτική	Ευκτική	Προστακτική		Απαρέμφατο
ἔβαλον ἔβαλες ἔβαλε ἐβάλομεν ἐβάλετε ἔβαλον	βάλω βάλῃς βάλῃ βάλωμεν βάλητε βάλωσι	βάλοιμι βάλοις βάλοι βάλοιμεν βάλοιτε βάλοιεν		------------- βάλε βαλέτω    ------------- βάλετε βαλόντων	βαλεῖν
					Μετοχή
					βαλών βαλοῦσα βαλόν

Μ.Φ.                                Αόριστος Β’
Οριστική	Υποτακτική	Ευκτική	Προστακτική		Απαρέμφατο
ἐγενόμην ἐγένου ἐγένετο ἐγενόμεθα ἐγένεσθε ἐγένοντο	γένωμαι γένη γένηται γενώμεθα γένησθε γένωνται	γενοίμην γένοιο γένοιτο γενοίμεθα γένοισθε γένοιντο		------------- γενοῦ γενέσθω     ------------- γενέσθε γενέσθων	γενέσθαι
					Μετοχή
					γενόμενος γενομένη γενόμενον

Παρατηρήσεις:

1.       Το απαρέμφατο ε.φ. τονίζεται πάντα στη λήγουσα και παίρνει περισπωμένη.

2.  Οι μτχς ε.φ. στο αρσενικό και το ουδέτερο παίρνουν οξεία, ενώ το θηλυκό τονίζεται στην παραλήγουσα και παίρνει περισπωμένη.

3.     Το β’ ενικό προστακτικής της μ.φ. το τονίζεται στην λήγουσα και παίρνει περισπωμένη. Ακόμα κι όταν είναι σύνθετο ο τόνος παραμένει στην λήγουσα (π.χ. ἀντιλαβοῦ, του ρ. ἀντιλαμβάνομαι).

Προσοχή: Αν το ρήμα είναι μονοσύλλαβο  και η πρόθεση δισύλλαβη, τότε ο τόνος ανεβαίνει στην πρόθεση (πχ. παράσχου, του ρ. παρέχομαι).

4.       Το β’ ενικό προστακτικής της ε.φ. των ρημάτων λέγω, ἔρχομαι, ὁρῶ, εὐρίσκω, λαμβάνω τονίζεται στη λήγουσα και οξύνεται.

εἰπέ                                                                                 

ἐλθέ                                          

ἰδέ                                             

εὐρέ

λαβέ ( θυμηθείτε: Μολών λαβέ) 

(Για να θυμάστε τα ρήματα, δείτε αυτό:

« είπε έλα να δεις κι ό,τι βρεις πάρε»

Αν τα ρήματα αυτά είναι σύνθετα ο τόνος ανεβαίνει στην πρόθεση. π.χ. ἐλθέ αλλά σύνελθε!!!!

5.       Προσοχή στα ρήματα λέγω και ὁρῶ. Το εἶπον ( αόρ. του λέγω) διατηρεί το ει σε όλες τις εγκλίσεις, ενώ το εἶδον (αόρ. του ὁρῶ) αλλάζει το ει σε ι στις άλλες εγκλίσεις.

Οριστ.: εἶπον	εἶδον
Υποτ.: εἴπω	ἴδω
Ευκτ.: εἴποιμι	ἴδοιμι
Προστ.: εἰπέ	ἰδέ
Απρμφ.: εἰπεῖν	ἰδεῖν
Μτχ.: εἰπών, -οῦσα,-όν	ἰδών, -οῦσα, -όν

Σημείωση:

Ένα από τα πλέον συνηθισμένα λάθη που κάνουν οι μαθητές είναι σε εγκλιτικές αντικαταστάσεις να σχηματίζουν σωστά μεν την οριστική, αλλά στην υπόλοιπες εγκλίσεις να κάνουν το λάθος να χρησιμοποιούν το θέμα του ενεστώτα και να σχηματίζουν έτσι τον ενεστώτα κι όχι τον αόριστο β’.

π.χ. Να αντικατασταθεί εγκλιτικά τον ἀμαρτάνω στο β’ ενικό του αορίστου β’.

Α’

Β’

Οριστ.: ἤμαρτες	ἤμαρτες
Υποτ.: ἀμαρτάνῃς	ἀμάρτῃς
Ευκτ.: ἀμαρτάνοις	ἀμάρτοις
Προστ.: ἀμάρτανε	ἄμαρτε

*Στην στήλη Α δίνονται οι λανθασμένες απαντήσεις, ενώ στην Β’ οι σωστές.