Λατινικά Β' Λυκείου Μάθημα II

Μάθημα 2^ο

Διδώ και Αινείας

Κείμενο:

Aeneas filius Anchisae est. Patria Aeneae Troia est. Graeci Troiam oppugnant et dolo expugnant. Aeneas cum Anchisa, cum nato et cum sociis ad Italiam navigat. Sed venti pontum turbant et Aenean in Africam portant. Ibi Dido regina novam patriam fundat. Aeneas reginae insidias Graecorum renarrat. Regina Aenean amat et Aeneas reginam (amat). Denique Aeneas in Italiam navigat et regina expirat.

Μετάφραση

Ο Αινείας είναι γιος του Αγχίση. Πατρίδα του Αινεία είναι η Τροία. Οι Έλληνες πολιορκούν την Τροία και την κυριεύουν με δόλο. Ο Αινείας πλέει προς την Ιταλία με τον Αγχίση, με το γιο του και με τους συντρόφους του. Οι άνεμοι όμως αναταράζουν το πέλαγος και φέρνουν τον Αινεία στην Αφρική. Εκεί η βασίλισσα Δίδω θεμελιώνει μια καινούργια πατρίδα. Ο Αινείας διηγείται στη βασίλισσα από την αρχή τους δόλους των Ελλήνων. Η βασίλισσα ερωτεύεται τον Αινεία και ο Αινείας τη βασίλισσα. Τελικά ο Αινείας πλέει στην Ιταλία και η βασίλισσα ξεψυχάει.

Λεξιλόγιο:

Ουσιαστικά:

Α’ ΚΛΙΣΗ	B’ ΚΛΙΣΗ
patria, -ae= πατρίδα (θηλ.) Anchises, -ae= o Αγχίσης, ο πατέρας του                           Αινεία( αρσεν.) Troia, -ae= Τροία (θηλ.) regina,- ae= βασίλισσα (θηλ.) insidiae, -arum= ενέδρα, δόλος, τέχνασma(θηλ.) pluralia tantum Africa, -ae Italia, -ae          (δεν έχουν πληθυντικό) Aeneas, -ae	filius, -ii= γιος (αρσεν.) Graecus, -i= ο Έλληνας (αρσεν.) dolus, -i= δόλος (αρσεν.) natus, -i= γιος (αρσεν.) socius, -i= συντροφος (αρσεν.) ventus, -i= άνεμος (αρσεν.) pontus, -i=  θάλασσα (αρσεν.)

Γ’ ΚΛΙΣΗ

Dido, - onis= η Διδώ

Επίθετα:

Novus, -a, -um= νέος (Βκλιτο)

Ρήματα:

1η Συζυγία:

amo, -avi, -atum, -are= αγαπώ

expugno, -avi, -atum, -are= κυριεύω

expiro, -avi, -atum, -are=ξεψυχώ

fundo, -avi, -atum, -are= εγκαθιδρύω

navigo, -avi, -atum, -are= πλέω

oppugno, -avi, -atum, -are= πολιορκώ

porto, -avi, -atum, -are= φέρω, μεταφέρω

renarro, -avi, -atum, -are= αφηγούμαι από την αρχή

turbo, -avi, -atum, -are= ταράζω

Γραμματική:

Β’  κλίση ουσιαστικών

Περιλαμβάνει αρσενικά σε -us (και -er και ουδέτερα σε –um)

	Ενικός	Πληθυντικός
Ονομαστική Γενική Δοτική Αιτιατική Κλητική Αφαιρετική	popul -us popul -i popul -o popul -um popul -e popul -o	popul -i popul -orum popul -is popul -os popul -i popul -is

Παρατηρήσεις:

·   Τα υπερδισύλλαβα ουσιαστικά σε -ius και -ium και το προσηγορικό όνομα filius συναιρούv το -ii της γενικής σε -i (Ovidius, -ii, -i). Eξαίρεση αποτελούν τα adversarius και socius.

·   Τα κύρια ονόματα σε -ius,όπως Vergilius, Marius, Tullius κ.τ.τ. και το προσηγορικό filius σχηματίζουν την κλητική ενικού σε -i αντι σε -ie (σχολική γραμματική σελ. 15).

·   Pluralia tantum είναι τα:

hiberna, -orum= χειμερινό στρατόπεδο

arma, -orum= όπλα

boni, -orum= καλοί πολίτες

domestici, -orum= δούλοι

mala, -orum= τα δεινά, οι συμφορές

liberi, -orum= τέκνα

cani, -orum= άσπρες τρίχες

Τα εθνικά είναι κατά κανόνα pluralia tantum. Εξαιρούνται τα: Gallus, -i (=o Γαλάτης), Graecus, -i (= ο Έλληνας), Romanus, -i (=ο Ρωμαίος).

·   Το όνομα deus, -i κλινεται ως εξής:                  

Ενικός	Πληθυντικός
deus dei deo deum deus, dee, dive deo	dei, dii, di deorum, deum deis, diis, dis deos dei, dii, di deis, diis, dis

·   Αλλάζουν σημασία στον πληθυντικό τα εξής:

-auxilium, -ii/-i= η βοήθεια

auxilia, -orum= το επικουρικό στράτευμα

-castrum, -i= το φρούρια

castra, -orum= το στρατόπεδο

-malum, -i= το κακό (ουσιαστικοποιημένο επίθετο)

mala, -orum= τα δεινά, οι συμφορές

- murus, -i= ο τοίχος

muri, -orum= τα τείχη

-stipendium, -ii/-i= ο μισθός, ο φόρος

stipendia, -orum= θητεία

-supplicium, -ii/-i= τιμωρία, ποινή

supplicia,- orum= ικεσία

Κλίση κύριων ονομάτων:

Aeneas Aeneae Aeneae Aeneam, Aenean Aenea, Aeneas Aenea

Anchises Anchisae Anchisae Anchisam, Anchisen Anchise, Anchisa Anchisa, Anchise

*Το κυριο όνομα Dido, -onis είναι τριτόκλιτο και θα το δούμε στην 6η ενότητα.

Προσωπικές Αντωνυμίες:

                                       Ενικός

	α’ πρόσωπο	β’ πρόσωπο	γ’ πρόσωπο
Ον.	ego	tu	-------
Γεν.	mei	tui	sui
Δοτ.	mihi	tibi	sibi
Αιτ.	me	te	se
Κλ.	------	------	--------
Αφαιρ.	a me	a te	a se

                                      Πληθυντικός

	α’ πρόσωπο	β’ πρόσωπο	γ’ πρόσωπο
Ον.	nos	vos	-------
Γεν.	nostri, nostrum	vestri, vestrum	sui
Δοτ.	nobis	vobis	sibi
Αιτ.	nos	vos	se
Κλ.	------	------	--------
Αφαιρ.	a nobis	a vobis	a se

Παρατηρήσεις:

·   Η ονομαστική του γ’ προσώπου αναπληρώνεται από τις δεικτικές αντωνυμίες

·   Η πρόθεση cum όταν βρίσκεται σε σύνθεση με την αφαιρετική των προσωπικών αντωνυμιών πάντα ακολουθεί, λ.χ. mecum.

Χρήσεις των πτώσεων:

Ονομαστική→ Υποκείμενο

Αιτιατική→ Αντικείμενο

Δοτική→ Έμμεσο Αντικείμενο

Αφαιρετική απρόθετη→ τρόπος, όργανο

cum+ αφαιρ→ συνοδεία

in+ αφαιρ→ στάση σε τόπο

de+ αφαιρ→ αναφορά

ad+ αιτ→ κατεύθυνση

Απρόθετη αφαιρετική ονομάτων πόλεων→ κατεύθυνση