Λατινικά Β' Λυκείου Μάθημα XVI

Μάθημα 16^ο

Η τελευταία μάχη του Καίσαρα στην Γαλατία

Κείμενο:

Nostri, postquam pila in hostes miserunt, gladiis rem gerunt. Repente post tergum equitatus cernitur; cohortes appropinquant; hostes terga vertunt ac fugiunt; eis equites occurrunt. Fit magna caedes. Sedulius, dux et princeps Lemovicum, occiditur; dux Arvernorum vivus in fuga comprehenditur; signa militaria LXXIIII (septuaginta quattuor) ad Caesarem referuntur; magnus numerus hostium capitur atque interficitur; reliqui ex fuga in civitates discedunt. Postero die ad Caesarem legati mittuntur. Caesar iubet arma tradi ac principes produci. Ipse pro castris consedit; eo duces producuntur. Vercingetorix deditur, arma proiciuntur.

Μετάφραση:

Οι δικοί μας, αφού έριξαν τα ακόντια κατά των εχθρών, μάχονται με τα ξίφη. Ξαφνικά στα νώτα διακρίνεται το ιππικό, οι κοόρτεις πλησιάζουν. Οι εχθροί στρέφουν τα όπλα και φεύγουν. Τους επιτίθενται ιππείς. Γίνεται μεγάλη σφαγή. Ο Σεδούλιος, αρχηγός και ηγεμόνας των Λεμοβίκων, φονεύεται. Ο αρχηγός των Αρβέρνων συλλαμβάνεται  ζωντανός στη φυγή. Εβδομήντα τέσσερις στρατιωτικές σημαίες παραδίδονται στον Καίσαρα. Μεγάλος αριθμός εχθρών συλλαμβάνεται και φονεύεται. Οι υπόλοιποι μετά την φυγή διασκορπίζονται στις πολιτείες. Την επόμενη μέρα οι αρχηγοί των λεγεώνων στέλνονται στον Καίσαρα. Ο Καίσαρας διατάζει να παραδοθούν τα όπλα και να οδηγηθούν μπροστά του οι ηγεμόνες. Ο ίδιος πήρε θέση μπροστά στο στρατόπεδο. Εκεί οδηγούνται οι αρχηγοί των λεγεώνων. Ο Βεργιγγετόριγας παραδίδεται, τα όπλα κατατίθενται.

Λεξιλόγιο:

Ουσιαστικά:

Α’ ΚΛΙΣΗ	B’ ΚΛΙΣΗ	Γ’ ΚΛΙΣΗ
fuga – ae= φυγή Δ’ ΚΛΙΣΗ equitatus –us= ιππικό	pilum –i= ακόντιο gladius –i= ξίφος tergum –i= πλάτη, νώτα signum –i= σημαία numerus –i= αριθμός legatus–i= απεσταλμένος arma – orum (μονό πληθ.) = όπλα	cohors, cohortis (θ.) = κοόρτη eques –itis= ιππέας princeps –ipis= ηγεμόνας

Επίθετα: vivus –a –um= ζωντανός militaris, -is –e= στρατιωτικός reliquus –a –um= υπόλοιπος posterus –a –um= επόμενος

Επιρρήματα: eo =εκεί

Ρήματα:

1η Συζυγία:

appropinquo, -avi, -atum, -are= πλησιάζω

3η Συζυγία:

mitto, misi, missum, mittere= ρίχνω

cerno, crevi, cretum, cernere= διακρίνω

verto, verti, versum, vertere= στρέφω

fugio, fugi, fugitum, fugere= φεύγω

occuro, occuri, occursum, occurrere= επιτίθεμαι

fio, factus sum, fieri= γίνομαι

occido, - cidi, - cisum, -cidere= σκοτώνω

comprehendo, -prehendi, - prehensum, -prehendere= συλλαμβάνω

refero – tuli, -latum –ferre = παραδίδω

discedo, -cessi, - cessum, -cedere = αποχωρώ, σκορπίζομαι

trado, -didi, -ditum, -dere= παραδίδω

produco, -duxi, -ductum, -ducere= οδηγώ μπροστά

dedo, -didi, -ditum, - dere= παραδίδω

proicio, -ieci, -iectum, -icere= ρίχνω, πετάω, καταθέτω

Συντακτικό

Εμπρόθετοι Προσδιορισμοί:

in   + Αφαιρετική → χρόνο (in fuga)

in   + Αιτιατική → εχθρική κατεύθυνση  (in hostes), κατεύθυνση σε τόπο (in civitates)

ex   + Αφαιρετική → χρόνο (ex fuga)

ad   + Αιτιατική → κατεύθυνση σε πρόσωπο (ad Caesarem)

post + Αιτιατική → τόπο (post tergum)

pro   + Αφαιρετική → τόπο (pro castris)

Γραμματική

Οριστική ενεστώτα παθητικής φωνής γ’ συζυγία:

• Η γ΄ συζυγία στον ενεστώτα στην παθητική φωνή σχηματίζεται ως εξής:

Θέμα ενεστώτα + συνδυασμός φωνηέντων + βασικές καταλήξεις παθ. φωνής

•    Το απαρέμφατο του ενεστώτα της παθητικής φωνής στην γ’ συζυγία λήγει σε  i δηλ. legi

leg-or

lege-ris

legi-tur

legi-mur

legi-mini

legu-ntur

Οριστική μέλλοντα παθητικής φωνής:

Η γ’  και η δ’  συζυγία σχηματίζουν τον μέλλοντα με αντικατάσταση των βασικών καταλήξεων της ενεργητικής φωνής απ’ αυτές της παθητικής.  Το ίδιο και στην α’ και β’ συζυγία με διαφορά το β’ ενικό πρόσωπο.

Α’ ΣΥΖΥΓΙΑ	Β’ ΣΥΖΥΓΙΑ	Γ’ ΖΥΓΥΓΙΑ	Δ’ ΣΥΖΥΓΙΑ
amabo-r amab-eris amabi- tur amabi-mur amabi-mini amabu-ntur	dele-bor delebe-ris delebi-tur delebi-mur delebi-mini delebu-ntur	lega-r lege-ris lege-tur lege-mur lege-mini lege-ntur	audia-r audie ris audie-tur audie-mur audie-mini audie-ntur