Λατινικά Β΄ Λυκείου Μάθημα IX

ΜΑΘΗΜΑ 9ο

Η ΕΓΚΑΘΙΔΡΥΣΗ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ ΣΤΗ ΡΩΜΗ

Κείμενο:

Tarquinius Superbus, septimus atque ultimus regum, hoc modo imperium perdit. Filius eius Sextus Tarquinius pudicitiam Lucretiae, uxoris Collatini, laedit. Maritus et pater et Iunius Brutus eam maestam inveniunt. Illis femina cum lacrimis iniuriam aperit et cultro se ipsam interficit. Brutus ex vulnere dolore magno cultrum extrahit et delictum punire parat. Populum concitat et Tarquinio imperium adimit. Liber iam populus Romanus duo consules, Iunium Brutum et Tarquinium Collatinum, deligere constituit.

Μετάφραση:

Ο Ταρκύνιος ο Υπερήφανος, ο έβδομος και τελευταίος των βασιλιάδων, με αυτό τον τρόπο χάνει την εξουσία. Ο γιος του ο Σέξτος Ταρκύνιος προσβάλλει την τιμή της Λουκρητίας , της συζύγου του Κολλατίνου. Ο σύζυγος και ο πατέρας και ο Ιούνιος Βρούτος  τη βρίσκουν αυτή περίλυπη. Η γυναίκα αποκαλύπτει σ’ εκείνους την αδικία με δάκρυα στα μάτια και αυτοκτονεί μ’ ένα μαχαίρι. Ο Βρούτος βγάζει το μαχαίρι από το τραύμα με μεγάλο πόνο κι ετοιμάζεται να τιμωρήσει το έγκλημα. Ξεσηκώνει το λαό και αφαιρεί από τον Ταρκύνιο την εξουσία. Ελεύθερος πια ο Ρωμαϊκός λαός αποφασίζει να εκλέξει δυο υπάτους , τον Ιούνιο Βρούτο και τον Ταρκύνιο Κολλατίνο.

Λεξιλόγιο

Ουσιαστικά:

Α’ ΚΛΙΣΗ	B’ ΚΛΙΣΗ	Γ’ ΚΛΙΣΗ
pudicitia -ae = αγνότητα Lucretia -ae= Λουκρητία lacrima -ae = δάκρυ femina -ae = γυναίκα iniuria -ae = αδικία	Tarquinius -ii / -i = Ταρκίνιος modus -i = τρόποσ Collatinus -i = Κολλατίνος Iunius -ii / -i = Ιούνιος maritus -i = σύζυγος imperium -ii / -i = εξουσία Brutus -i = Βρούτος filius -ii / -i= γιός delictum -i = έγκλημα populus -i = λαός culter -cultri = μαχαίρι	rex -regis = βασιλιάς uxor -oris = σύζυγος pater -patris = πατέρας dolor -doloris = πόνος consul -is = ύπατος vulnus -vulneris = τράυμα, πληγή

Επίθετα:

Superbus, -a, -um = υπερήφανος

septimus -a -um = έβδομος

ultimus -a -um = τελευταίος

maestus -a -um = περίλυπος

magnus -a -um = μεγάλος

liber -a -um = ελεύθερος

duo -duae -duo = δύο

Romanus -a -um = Ρωμαίος

Sextus-a -um = έκτος

Αντωνυμίες:

hic -haec -hoc = αυτός

is -ea -id = αυτός

ipse-ipsa -ipsum = αυτός ο ίδιος

ille -illa -illud = εκείνος

Σύνδεσμοι:

atque= και

Επιρρήματα:

iam = πια

Ρήματα:

1η Συζυγία:

paro-paravi-paratum-parare  = ετοιμάζομαι

concito-concitavi-concitatum-concitare = ξεσηκώνω

3η Συζυγία:

perdo-perdidi-perditum-perdere = χάνω

laedo-laesi-laesum-laedere = προσβάλλω

extraho-extraxi-extractum-extrahere = τραβώ, βγάζω

interficio-interfeci-interfectum-interficere = σκοτώνω

adimo-ademi-ademptum-adimere = αφαιρώ

deligo-delegi-delectum-deligere = εκλέγω

constituo-constitui-constitutum-constituere = αποφασίζω να…

4η Συζυγία:

aperio-aperui-aperitum-aperire = αποκαλύπτω

punio-punivi (punii)-punitum-punire = τιμωρώ

Γραμματική

Οριστική ενεστώτα ενεργητικής φωνής Γ’ και Δ’ συζυγίας:

Η γ΄ συζυγία σχηματίζει τον ενεστώτα ως εξής:

Θέμα Ενεστώτα + συνδετικό φωνήεν (i, o, u) + βασικές καταλήξεις.

Η  δ΄ συζυγία σχηματίζει τον ενεστώτα ως εξής:

Θέμα Ενεστώτα + βασικές καταλήξεις.

Γ’ συζυγία	Ενικός	Πληθυντικός
α΄ πρόσωπο	perd-o	perd-imus
β΄ πρόσωπο	perd-is	perdi-tis
γ΄ πρόσωπο	perd-it	perdu-nt

Δ’ συζυγία	Ενικός	Πληθυντικός
α΄ πρόσωπο	puni-o	puni-mus
β΄ πρόσωπο	puni-s	puni-tis
γ΄ πρόσωπο	puni-t	puni-unt

Οριστική παρατατικού ενεργητικής φωνής Γ’ και Δ’ συζυγίας:

_Η Οριστική παρατατικού ενεργητικής φωνής Γ’ και Δ’ συζυγίας σχηματίζονται όπως της α και β συζυγίας με την διαφορά ότι πριν το πρόσφυμα -ba- παρεμβάλλεται ένα e.

Γ’ συζυγία	Ενικός	Πληθυντικός
α΄ πρόσωπο	perd-e-ba-m	perd-e-ba-mus
β΄ πρόσωπο	perd-e-ba-s	perd-e-ba-tis
γ΄ πρόσωπο	perd-e-ba-t	perd-e-ba-nt

Δ’ συζυγία	Ενικός	Πληθυντικός
α΄ πρόσωπο	puni-e-ba-m	puni-e-ba-mus
β΄ πρόσωπο	puni-e-ba-s	puni-e-ba-tis
γ΄ πρόσωπο	puni-e-ba-t	puni-e-ba-nt

Αντωνυμίες:

Δεικτική:

	Αρσενικό	Θηλυκό	Ουδέτερο	Αρσενικό	Θηλυκό	Ουδέτερο
Ον. Γεν. Δοτ. Αιτ. Κλ. Αφ.	ipse ipsius ipsi ipsum - - - - - - ipso	ipsa ipsius ipsi ipsam - - - - - - ipsa	ipsum ipsius ipsi ipsum - - - - - - ipso	ipsi ipsorum ipsis ipsos - - - - - - ipsis	ipsae ipsarum ipsis ipsas - - - - - - ipsis	ipsa ipsorum ipsis ipsa - - - - - - ipsis

	Αρσενικό	Θηλυκό	Ουδέτερο	Αρσενικό	Θηλυκό	Ουδέτερο
Ον. Γεν. Δοτ. Αιτ. Κλ. Αφ.	ille illius illi illum - illo	illa illius illi illam - illa	illud illius illi illud - illo	illi illorum illis illos - illis	illae illarum illis illas - illis	illa illorum illis illa - illis