Λατινικά Β' Λυκείου Μάθημα IV

Μάθημα 4^ο

Τα ήθη των αρχαίων Ρωμαίων

Κείμενο:

Apud antīquos Rōmānos concordia maxima sed avaritia minima erat. Rōmāni in suppliciis deōrum magnifici sed domi parci erant. Iustitiā inter se certābant et patriam curābant. In bello pericula audaciā propulsābant et beneficiis amicitias parābant. Delecti consultābant patriae; eis corpus ex annis infirmum sed ingenium propter sapientiam validum erat.

Μετάφραση:

Τους αρχαίους Ρωμαίους διέκρινε (ή Στους αρχαίους Ρωμαίους υπήρχε) πάρα πολύ μεγάλη ομόνοια και ελάχιστη πλεονεξία. Οι Ρωμαίοι ήσαν γενναιόδωροι στη λατρεία των θεών αλλά οικονόμοι στην ιδιωτική τους ζωή. Παράβγαιναν μεταξύ τους στη δικαιοσύνη και φρόντιζαν την πατρίδα τους. Στον πόλεμο απομάκρυναν τους κινδύνους με το θάρρος τους και αποκτούσαν συμμάχους (ή συμμαχίες) με τις ευεργεσίες τους. Εκλεγμένοι άντρες φρόντιζαν για το κράτος• οι άντρες αυτοί είχαν το σώμα αδύναμο από τα χρόνια αλλά το πνεύμα δυνατό από τη σοφία τους.

Λεξιλόγιο:

Ουσιαστικά:

Α’ ΚΛΙΣΗ	B’ ΚΛΙΣΗ
concordia, -ae = ομόνοια (Δεν έχει πληθ.) avaritia, -ae = πλεονεξία (Δεν έχει πληθ.) iustitia, -ae =δικαιοσύνη (Δεν έχει πληθ.) audacia, -ae= τόλμη amicitia, -ae = φιλία, συμμαχία sapientia, -ae = σοφία, φρόνηση	Romanus, -i = Ρωμαίος supplicia, -orum = ικεσίες, προσευχές ( supplicium, -ii /-i= τιμωρία) domus, -i = σπίτι bellum, -i = πόλεμος periculum, -i = κίνδυνος beneficium, -ii/-i= ευεργεσία annus, -i = έτος ingenium, -ii/-i= πνεύμα
Γ’ ΚΛΙΣΗ
corpus, -oris = σώμα

Επίθετα:

antiquus, -a, -um = αρχαίος

maximus, -a, -um =  πάρα πολύ μεγάλος

minimus, -a, -um = ελάχιστος

magnificus, -a, -um = μεγαλόπρεπος, γενναιόδωρος

parcus, -a, -um = οικονόμος, φειδωλός

delectus, -a, -um = εκλεγμένος (μτχ)

infirmus, -a, -um = αδύναμος

validus, -a, -um = δυνατός, ρωμαλέος

Ρήματα:

1η Συζυγία:

certo, -avi, -atum, -are = συναγωνίζομαι

curo, -avi, -atum, -are = φροντίζω

propulso, -avi, -atum, -are = απωθώ, απομακρύνω

paro, -avi, -atum, -are = ετοιμάζω

consulto, -avi, -atum, -are = φροντίζω για (+ δοτ. χαριστική)

Προθέσεις:

apud (+ αιτ.) = σε

inter (+ αιτ.) = μεταξύ

ex (+αφαιρ.) = από

propter (+ αιτ.) = εξαιτίας

Άντωνυμίες:

is, ea, id = αυτός (δεικτική αντωνυμία)

Γραμματική

Β’  κλίση ουσιαστικών

Ουδέτερα Β’ Κλίσης (-um)

	Ενικός	Πληθυντικός
Ονομαστική Γενική Δοτική Αιτιατική Κλητική Αφαιρετική	don -um don -i don -o don -um don -um don -o	don -a don -orum don -is don -a don -a don -is

Παρατηρήσεις:

·   Τα υπερδισύλλαβα ουσιαστικά -ium συναιρούv το -ii της γενικής σε -i.

Ενεργητικός Παρατατικός Α’ συζυγίας:

Θέμα α’ συζυγιας+a + πρόσφυγμα ba + βασικές καταλήξεις

	Ενικός	Πληθυντικός
α΄ πρόσωπο	am -a- bam	am -a- bamus
β΄ πρόσωπο	am -a- bas	am -a- batis
γ΄ πρόσωπο	am -a- bat	am -a- bant

Το ρήμα sum

	Ενικός	Πληθυντικός
α΄ πρόσωπο	eram	eramus
β΄ πρόσωπο	eras	eratis
γ΄ πρόσωπο	erat	erant

Αλληλοπάθεια:

Στα λατινικά δεν υπάρχει αλληλοπαθητική αντωνυμία. Ένας τρόπος για να εκφράσουμε αλληλοπάθεια είναι με τις φράσεις inter nos, inter vos, inter se και τα τρία πρόσωπα του πληθυντικού:

αγαπιόμαστε= inter nos amamus

αγαπιέστε= inter vos amatis

αγαπιούνται= inter se amant

Δεικτική Αντωνυμία:

is- ea- id (= αυτός, -ή, -ό)

                         Ενικός Αριθμός                                Πληθυντικός Αριθμός

                                        

	Αρσενικό	Θηλυκό	Ουδέτερο	Αρσενικό	Θηλυκό	Ουδέτερο
Ον. Γεν. Δοτ. Αιτ. Κλ. Αφ.	is eius ei eum ------ eo	ea eus ei eam ------ ea	id eius ei id ------ eo	ei eorum eis, iis, is eos ------ eis, iis, is	eae earum eis, iis, is eas ------ eis, iis, is	ea eorum eis, iis, is ea ------ eis, iis, is

 

Xρήση των πτώσεων:

απρόθετη αφαιρετική ± αναφορά

in+ αφαιρετική ± χρόνος, τόπος, κατάσταση

Προσοχή!!!!

domi ± στάση σε τόπο

domum ± κατεύθυνση

domo± απομάκρυνση

Συμπληρωματικές Ασκήσεις:

1. Να συμπληρωθούν τα κενά με τον κτάλληλο τύπο του ρήματος στον παρατατικό:

·   Incolae Atticae deam Minervam ………….. ( laudo, 1)

·   Latium terra Italiae……….. (sum

·   Quid, heri, in casa………… . femina? ( paro,1)

·   Cenam……..(paro,1) filliis.

·   -Quid…..(adporto,1), naute?

   - Divitias incolis…..(adporto,1)

2. Να εκφερετε την αλληλοπάθεια με εναλλακτικό τρόπο:

Regina Aenean amat et Aeneas reginam